[Sách cũ] Những câu chuyện về sách cũ – P11
Chuyện sách xưa hồi sinh
Phần vì những hào quang rực rỡ của quá khứ ngày cũ chưa bao giờ bị suy suyển bởi lớp bụi thời gian, phần vì biết bao tấm lòng hăm hở nhiệt tình đón nhận của đông đảo độc giả gần xa, dòng chảy của sách xưa tái bản dường như ngày thêm có sức lan tỏa.
Từ tái bản nguyên bản
Năm qua, loạt sách trong Tủ sách học làm người của tác giả Hoàng Xuân Việt vừa trở lại với bạn đọc cả nước trong dáng hình mới. Tuy tái xuất cùng độc giả thế kỷ XIX hiện đại, nhưng các tác phẩm này vẫn giữ trọn vẹn phong khí, bối cảnh xã hội của giai đoạn thế kỷ trước, bởi văn phong của người viết. Bộ sách đề cập nhiều ngõ ngách của câu chuyện làm người tử tế, sống an bằng và nhơn đức.
| Nhà nghiên cứu Trương Ngọc Tường: “Mỗi người đều có lý do riêng để tìm đến sách cũ. Bản thân tôi là người say mê lịch sử và văn hóa nên tôi tìm đến với sách cũ để nghiên cứu về lịch sử, văn hóa. Tuy nhiên, có một điểm chung mà nhiều người đều thích thú là mỗi quyển sách cũ là một thân phận ẩn chứa một giai đoạn lịch sử của ngành sách và cả của đất nước. Ngay như thời kỳ đầu tiên của ngành in ấn Việt Nam, sách được xuất bản bằng chữ rất thô sơ. Sách giai đoạn 1930-1945 tuy bằng giấy dó là chủ yếu vì kinh tế khó khăn, nhưng lại bền”. |
Đáng chú ý nhất là quyển Thinh lặng cũng là hùng biện. Một tác phẩm xưa cũ, nhưng thật “hợp thời, hợp mốt” với hoàn cảnh của hiện tại, trong lúc chúng ta đang than phiền, sao xã hội hiện nay, ở ngoài đời thực lẫn trên thế giới mạng ảo, mọi người dễ thường nóng nảy manh động đến vậy. Với lối diễn đạt súc tích, câu chữ gọn gàng, dễ hiểu, không hề khuôn sáo, tác giả sẽ chinh phục ngay cả những bạn đọc khó tính nhất, giúp bạn đọc thêm hiểu về giá trị của đức thinh lặng – một phẩm hạnh mà chúng ta có thể có được thông qua nhận thức và chăm chỉ luyện rèn trong phát ngôn, ứng xử hàng ngày.
Trước đó, hàng loạt đầu sách nghiên cứu, biên khảo, cảo luận, tiểu phẩm, dịch thuật, bình chú… của nhà văn – nhà giáo – học giả Nguyễn Hiến Lê cũng được tái bản. Có thể kể đến như các quyển Các cuộc đời ngoại hạng – Những bài học thành công; 33 câu chuyện với các bà mẹ – Cùng con phát triển bản thân; Tìm hiểu con chúng ta…, đặc biệt là hai tác phẩm từng là sách gối đầu giường của nhiều thế hệ là Đắc nhân tâm – Bí quyết để thành công và Quẳng gánh lo đi và vui sống.
Đây là cơ hội để độc giả hôm nay biết đến những giá trị tri thức xưa – điều từng nâng đỡ tâm hồn các thế hệ trước bước vào cuộc đời.
Trong câu chuyện sách xưa in lại, tất nhiên cũng không thể vắng bóng các tác phẩm văn học. Các bộ sách của nữ văn sĩ Nguyễn Thị Thụy Vũ, bộ truyện thiếu nhi (gồm 18 cuốn) của nhà văn Vũ Hùng, tủ sách Tuổi hoa, tiểu thuyết Hà Hương phong nguyệt… được ra mắt với lớp áo mới, giúp cho bạn đọc yêu văn chương hiện nay được thoả sức tìm về khung trời ngôn ngữ người xưa.
… đến chọn lọc công phu
Nhằm mang lại tiện ích cao nhất cho người đọc hiện đại, việc tái bản cũng lắm công phu. Không dừng lại ở công tác sưu tầm những đầu sách xưa rồi đơn thuần in lại, nhiều tấm lòng tâm huyết còn bỏ sức dày công biên tập, tỉ mẩn chọn lọc có chủ ý để ra mắt những “bổn cũ soạn lại” vừa chuyên chở phong vị hồn cốt của dĩ vãng vừa thấm đẫm dáng dấp hơi thở của hiện tại. Điều đó cho thấy sự dung hòa trong ý thức bảo tồn lưu giữ vốn liếng xưa cũ và phù hợp thích ứng với nhịp điệu phát triển của hôm nay.
Gần đây, Bổn cũ soạn lại – Những bài học thuộc lòng tân quốc văn giáo khoa thư của tác giả Trần Văn Chánh là một quyển sách được thực hiện theo hướng đi như vậy. Điều thú vị ở quyển sách này là đã đồng thời chủ đích hướng đến cả hai đối tượng độc giả, mà hai đối tượng này cách nhau đến mấy chục năm có lẻ. Đó là những thế hệ học trò ngày xưa từng đọc, từng học những bài học trong sách giáo khoa Quốc văn, trong Tiểu học nguyệt san và những độc giả tuổi nhỏ của hôm nay.
Có thể nói, dù là sách xưa, được ra đời ở những giai đoan lịch sử của thế kỷ trước, nhưng những ý nghĩa nội dung, những giá trị mà sách xưa chứa đựng vẫn còn nguyên vẹn tính thời sự cho đến tận ngày hôm nay, khi mà nhà nhà người người, ai ai cũng một lần từng nghe đến hoặc nhắc đến chủ đề cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Sách xưa in lại, vẫn vẹn nguyên giá trị thời đại, thật đáng trân trọng và đáng suy ngẫm lắm thay.
| Nhà văn, nhà báo Trần Nhật Vy: “Những cuốn sách cũ cũng giống như cuộc đời của chúng ta. Có những thứ bây giờ đổi mới rất nhiều, nhưng chúng ta vẫn nhớ về kỷ niệm xa xưa nào đó, ở một nơi nào đó. Đam mê sách cũ thì ít tốn kém, không sợ bị lừa hàng giả như chơi đồ cổ. Chơi sách cũ an toàn, lành mạnh hơn những thú vui khác”. |
Trần Xuân Tiến / baoquocte.vn
Tại sao mùi sách cũ “gây thương nhớ”?
Bạn có thích thú với trải nghiệm được đắm mình trong một cuốn sách cũ? Câu hỏi này theo đúng nghĩa đen.
Nếu ai thích đọc sách và thường xuyên đọc sách, đôi khi có dịp cầm lên một cuốn sách cũ sẽ cảm thấy mùi sách cũ có gì đó khiến ta thấy xao xuyến lạ thường. Hóa ra, đó không phải một cảm xúc mơ hồ khó lý giải.
Thực tế, có lý do khoa học đằng sau hiện tượng này, giúp lý giải tại sao những trang sách cũ luôn có hương vị ngọt ngào đến vậy.
Mùi của những cuốn sách cũ là một dạng hợp chất hữu cơ bay hơi, nó tỏa ra từ những cuốn sách lâu năm, thực tế đây chính là quá trình… phân hủy của sách cùng với thời gian.
Những chuyên gia nghiên cứu của trường Đại học College London (London, Anh) đã thử trích xuất hợp chất hữu cơ này từ một cuốn tiểu thuyết cũ xuất bản hồi năm 1928 mà họ mua tại một hiệu sách cũ.
Những người tham gia thử nghiệm sẽ bị bịt mắt, rồi được yêu cầu ngửi những mùi trích xuất từ sách cũ cùng 7 thứ mùi khác, như mùi sôcôla, mùi cà phê, mùi chợ cá, mùi đồ vải để lâu… Các mùi này đều không được thông tin tới người tham gia thử nghiệm.
Sau đó, những người này được yêu cầu miêu tả lại mùi của những cuốn sách cũ. Không hề biết họ thực ra đang được ngửi những mùi gì, có tới hơn 1/3 trong số 79 người tham gia thử nghiệm miêu tả mùi sách cũ giống mùi sôcôla.
Mùi cà phê chính là sự liên tưởng thứ hai được liên hệ với mùi sách cũ. Nghiên cứu này đã vừa được trình bày trên chuyên san khoa học “Heritage Science”.
Người đứng đầu nghiên cứu – bà Cecilia Bembibre cho biết: “Bạn thường sử dụng những sự liên hệ thân thuộc để miêu tả những mùi mà bạn không thể gọi tên. Và mùi sôcôla hay mùi cà phê đều khá gần gũi với mùi sách cũ. Thực tế, hai mùi này đều có chứa những hợp chất vốn cũng xuất hiện trên những trang giấy cũ”.
Trong một thử nghiệm khác của nghiên cứu, các tình nguyện viên được yêu cầu miêu tả mùi của thư viện nằm trong nhà thờ chính tòa Thánh Paul (London, Anh). Lúc này, mùi của thư viện lâu đời được miêu tả khác với mùi của riêng một cuốn sách cũ. Những người tham gia thử nghiệm miêu tả mùi của thư viện giống như mùi gỗ hay mùi đất, gợi nhớ về thiên nhiên.
Như vậy, mùi sách cũ gợi nhắc tới những thức ẩm thực ngọt ngào, được ưa chuộng; mùi thư viện lâu năm gợi nhắc tới thiên nhiên; tất cả đều là những cảm nhận và trải nghiệm đẹp. Đó là lý do tại sao ngửi mùi sách cũ, ta lại thấy thích thú đến thế.
Trong tâm lý học, cảm nhận khứu giác vốn đã được biết tới như một cách để chạm tới những miền ký ức xa xăm. Vùng não cảm nhận khứu giác rất gần với trung khu ký ức, và vì vậy, chúng ta thường có những ký ức liên hệ với những mùi quen thuộc, đó là những ký ức rất mạnh mẽ trong mỗi chúng ta.
Thường khi ta ngửi thấy một mùi thân quen nào đó, thì đồng thời những ký ức cũng được đánh thức dậy. Giờ thì chúng ta đã có thể hiểu lý do tại sao mình thích được lật giở những trang sách cũ đến thế.
Bởi nó gợi tới mùi sôcôla ngọt ngào, mùi cà phê thơm nồng, những giây phút thảnh thơi đắm chìm trong trang sách, hay những lần được hòa mình vào thiên nhiên, với mùi rừng, mùi đất…
Và khi mùi sách cũ gợi liên tưởng như vậy, thì ta càng hiểu tại sao nếu được đọc một cuốn sách hay bên tách cà phê hay thanh sôcôla, trải nghiệm ấy lại tuyệt vời đến thế. Và sẽ càng tuyệt vời hơn nếu bạn được ngồi trong một căn nhà gỗ bên trong một cảnh rừng, phải không?
Theo Dân Trí / VTV.vn
Cầm cuốn sách cũ, đầy vết mực loang…
Khi viết những dòng này, tôi không còn nhớ quyển sách cũ đầu tiên mà tôi đã đọc. Bởi đã quá lâu rồi, gần bốn chục năm về trước. Nhưng tôi vẫn nhớ như in những dòng đề tặng trên các cuốn sách cả cũ, cả mới mà cha tôi đã mang về sau những chuyến công tác.
Bao giờ cũng là địa điểm cha mua sách, ngày tháng năm, sau đó là: “Tặng con gái yêu quý, đọc hết con nhé!”. Lời đề tặng đó, đã bao năm qua, như một lời nhắn nhủ, một mệnh lệnh từ đấng sinh thành để tôi nuôi dưỡng trong mình tình yêu với sách. Cho đến giờ tôi vẫn có một giấc mơ, giá như được có những ngày, vứt mọi bộn bề, lo toan cuộc sống sang một bên, để đắm mình vào một kho sách cũ…
Sách cũ thôi mà, sao mà yêu đến vậy? Câu hỏi này để trả lời thật khó, chi bằng chúng ta hãy làm một cuộc hành trình bằng ký ức.
Những ai yêu sách và yêu các tiệm sách cũ hẳn còn nhớ, cách đây 4 năm, năm 2015, đã từng có sự kiện “giải cứu sách cũ có nguy cơ bị bán thành phế liệu” tại tiệm sách cũ Bách Hợp ở TP HCM của ông Lê Huỳnh Trí. Số là ông Trí bị người chủ ngôi nhà đột ngột ra thời hạn 1 tháng để lấy lại nhà khiến ông như người thất thần, bởi số lượng sách còn quá nhiều, nếu bán không kịp hết thì chỉ có nước bán giấy vụn mà thôi.
Không biết làm sao, ông Trí đành ngậm ngùi treo biển “bán rẻ sách để sang tiệm” những mong vớt vát được chừng nào hay chừng ấy. Thế rồi thật bất ngờ, thông tin đó được một bạn trẻ đưa lên mạng xã hội và cộng đồng đã cùng chung tay mua sách giúp ông Trí.
Thậm chí, có khách hàng ở rất xa tận huyện Bình Chánh (TP HCM) cũng lặn lội xuống tận cửa hàng để mua ủng hộ. Những ngày cuối cùng trước khi trao trả mặt bằng, dòng người càng ùn ùn kéo về tiệm sách nhiều hơn. Vì không còn chỗ đứng, ông Trí phải đứng ngoài vừa bán vừa trông xe cho khách. Mệt mà vui, mà cảm động!
Nhờ những tấm lòng như vậy, sau 3 tuần thanh lý, hàng tấn sách cũ của ông Trí đã không bị bỏ đi vô ích.
Về phần mình, ông Trí bùi ngùi tiếc nuối phải chia tay với công việc hơn 30 năm đã gầy dựng. Đó là công việc làm cầu nối cho những người yêu sách. Có thể nói, mỗi một cuốn sách là một kỉ niệm đẹp với cuộc đời ông. Ngắm nhìn lần nữa tiệm sách trước khi đóng cửa, chia tay, ông Trí đã ngậm ngùi mà thốt lên rằng: “Tôi tiếc nhưng không buồn vì tiệm sách cũ đã có một cái kết có hậu khi văn hóa đọc đã được khơi dậy trong giới trẻ”.
Sở dĩ ông Trí nói vậy vì ở tiệm sách của ông Trí, có cô gái sinh viên lúc đầu chủ yếu đến là để mua ủng hộ, sau đó đã quay lại lần nữa và cho biết: “Trước đó cháu rất ít đọc, sau khi mua về thử đọc và thấy sách thật thú vị. Khi đọc sách tâm hồn cháu cảm thấy thanh thản lắm”.
Đọc sách thấy tâm hồn thanh thản lắm – điều đó hẳn không một công cụ tìm kiếm, không một tin tức tra nhanh trên mạng nào mà có thể mang lại được. Thế nên, tác giả Nguyễn Thái mới có những câu thơ về sách cũ thật cảm động trong bài thơ “Cuốn sách cũ” của mình. “Cầm cuốn sách cũ/Đầy vết mực loang/Tôi đọc từng chữ/Tôi giở từng trang/Giở trang ký ức/Tìm lại tuổi thơ/Tuổi thơ đã khuất/Vào trong giấc mơ/Đọc trang tuổi trẻ/Hồn nhiên một thời/Ngày tháng vui vẻ/Tuổi trẻ tuyệt vời/Tìm trang tình yêu/Vui buồn kỷ niệm/Của những buổi chiều/Bên nhau âu yếm/…Ngậm ngùi từng trang/Luyến lưu từng chữ/Rưng rưng hai hàng/Nhòa trang sách cũ…”.
Sách cũ đáng yêu là thế!
Chẳng thế mà, ngày 12/12/2018 Nhà xuất bản Trẻ đã cho ra mắt trung tâm sách cũ được bán giá rẻ đầu tiên ở Việt Nam tại TP HCM. Đây cũng là nhà xuất bản đầu tiên ở Việt Nam thành lập trung tâm sách cũ. Chẳng thế mà. phố Trần Nhân Tôn, quận 5 ở TP HCM, giống như Đường Láng của Hà Nội, không biết từ bao giờ được người ta đặt tên là phố sách cũ. Như nhau, dọc hai con phố là hàng chục cửa hàng gần nhau, bán đủ các loại sách, báo, tạp chí, truyện tranh, đều là cũ. Ở nơi đây, không chỉ là bán mua, mà đã trở thành nơi tâm sự, chuyện trò giữa người bán và người mua, là nơi nuôi dưỡng sở thích đặc biệt của một nhóm người – sở thích đi tìm ký ức.
Còn với tôi, những quyển sách mà cha tôi tặng ngày nào, tôi vẫn giữ, dù rằng chúng đang cũ cùng tôi theo thời gian. Cha đã đi xa, nhưng di sản cha để lại qua những quyển sách tặng con gái, qua lời đề tặng đầy yêu thương, nhắn nhủ đã giúp tôi, dù sớm vắng cha vẫn có thể đứng vững trên đôi chân của chính mình.
Bởi ngày qua ngày, những quyển sách cũ ấy, vẫn thay cha tiếp tục “tặng” cho tôi những món quà mà nhờ sách tôi đã có từ cuộc sống và công việc.
Sách cũ thôi mà, sao mà yêu đến vậy!
Hồng Minh / baophapluat.vn
No comments:
Post a Comment
Thank for your comments