Hiện
nay, các nhóm nghiên cứu ở các công ty tư nhân và trường đại học trên
khắp thế giới đang phát triển hơn 90 loại vaccine phòng virus SARS-CoV-2
bằng nhiều công nghệ khác nhau.
Ít
nhất sáu nhóm đã bắt đầu tiêm vaccine lên tình nguyện viên trong các
thử nghiệm an toàn; những nhóm còn lại đã bắt đầu thử nghiệm trên động
vật. Các inforgaphic dưới đây do tạp chí Nature vẽ sẽ giải thích về thiết kế của từng loại vaccine và tình hình phát triển vaccine trên thế giới.
Graphics: Nik Spencer/Nature
Nhiều cách tiếp cận khác nhau
Tất cả các loại vaccine dựa trên mục đích đưa vào cơ thể một kháng
nguyên không gây bệnh và nó gây ra đáp ứng miễn dịch, nhằm ngăn chặn
hoặc tiêu diệt virus. Hiện nay, ít nhất tám phương pháp đang được thử
nghiệm để tạo vaccine coronavirus, dựa trên các loại virus hoặc các bộ
phận virus khác nhau.
Sources: Nature analysis based on: WHO COVID-19 Vaccine Landscape/Milken Institute COVID-19 Treatment and Vaccine Tracker/T. Thanh Le et al. Nature Rev. Drug. Disc. http://doi.org/ggrnbr (2020)/F. Amanat & F. Krammer Immunity52, 583–589 (2020)/W. Shang et al. npj Vaccines5, 18 (2020).Vaccine bất hoạt: Ít nhất bảy nhóm nghiên cứu đang
phát triển vaccine bằng cách sử dụng virus ở dạng yếu hoặc bất hoạt.
Nhiều loại vaccine phòng các bệnh khác hiện nay cũng được sản xuất theo
cách này, phổ biến các như vaccine chống bệnh sởi và bại liệt, nhưng
chúng đòi hỏi phải thử nghiệm an toàn trên diện rộng. Sinovac Biotech ở
Bắc Kinh đã bắt đầu thử nghiệm vaccine bất hoạt của SARS-CoV-2 ở người.
Cuộc đua vaccine Covid-19Vaccine chứa vector virus: Khoảng 25 nhóm nghiên cứu
cho biết họ đang nghiên cứu vaccine vector virus. Virus như sởi hoặc
adenovirus được biến đổi gene để có thể tạo ra protein coronavirus.
Những virus này bị suy yếu nên chúng không thể gây bệnh. Có hai loại
chính: những loại vẫn có thể sao chép trong các tế bào; và những loại
không có khả năng sao chép vì các gene chính đã bị vô hiệu hóa.
Cuộc đua vaccine Covid-19 -2Vaccine axit nucleic: Ít nhất 20 nhóm nghiên cứu
đang nhắm đến việc sử dụng các vật liệu di truyền (DNA hoặc RNA) mã hóa
protein coronavirus tạo ra phản ứng miễn dịch. Axit nucleic được đưa vào
tế bào người, sau đó tạo ra các bản sao của protein virus; hầu hết các
loại vaccine này mã hóa protein spike của virus.
Cuộc đua vaccine Covid-19-3Vaccine dựa trên protein: Có nhiều nhóm nghiên cứu
muốn tiêm protein coronavirus trực tiếp vào cơ thể. Các mảnh protein
hoặc vỏ protein bắt chước lớp vỏ ngoài của coronavirus cũng có thể được
sử dụng.
Cuộc đua vaccine Covid-19 – 4Bước thử nghiệm công nghiệp
Hơn 70% nhóm nghiên cứu vaccine hàng đầu thuộc các công ty công
nghiệp hoặc tư nhân. Ở Bắc Mỹ, sau đó tới Trung Quốc, EU hiện nay đã có
thử nghiệm lâm sàng an toàn trên động vật và thử nghiệm nhóm nhỏ ở
người, sau đó sẽ tiến hành các thử nghiệm lớn hơn nhiều để xác định xem
liệu vaccine có tạo ra đáp ứng miễn dịch hay không. Hy vọng quá trình
phát triển vaccine sẽ hoàn thành trong 18 tháng.
