Khi các “ông bà” đua nhau làm... VLOG: Cộng đồng mạng và dân trong nghề nói gì?

Thời gian gần đây, thông tin về các cụ ông cụ bà chuyển sang làm YouTube ngày một nhiều, khởi đầu với hiện tượng "Bà già 61 tuổi" cách đây ít lâu. Tính tới thời điểm hiện tại, không chỉ 1, 2 mà thực chất còn thêm nhiều kênh nữa đều do các ông bà lập ra và đứng tên, làm video chính chủ đam mê không kém gì các YouTuber trẻ khác. Khá nhiều luồng ý kiến và quan điểm trái chiều khác nhau được đưa ra trước sự bùng nổ của người già làm YouTube.  

Các “ông bà” nhập cuộc

Vlog (video blog) có thể hiểu nôm na là một dạng blog trong đó người dùng có thể truyền tải thông điệp thông qua các video. Nội dung của các vlog rất phong phú khi đề cập đến mọi mặt của đời sống xã hội như: đánh giá sản phẩm tiêu dùng, gợi ý các địa điểm vui chơi, du lịch hay chia sẻ quan điểm sống. Việt Nam hiện có nhiều gương mặt trẻ đã và đang làm Vlog như Jvevermind, An Nguy, Huyme... Các kênh truyền tải của những vloger này thường thu hút từ vài trăm nghìn đến cả triệu lượt theo dõi bởi sự dí dỏm, hài hước trong các video của họ.

Khá nhiều ý kiến dư luận khác nhau được đưa ra về hiện tượng các cụ ông cụ bà làm YouTube.

Bẵng một thời gian, các vloger nổi danh cũng dần đăng tải vlog với thưa dần khiến việc làm Vlog không còn hot như trước. Thay thế là sự nhập cuộc của các “bà”, những phụ nữ trung niên tuổi ngoài 40 khi họ liên tiếp cho ra đời những vlog với tần suất đều như vắt chanh. Ban đầu, trên các trang mạng có xuất hiện hiện tượng kênh của Bà Tân Vlog nổi tiếng chỉ trong một thời gian ngắn. Sau đó là không ít những “ê kíp” cũng đã ăn theo cách làm này nhằm tạo những tiếng vang nhất định và gần đây trở thành một trào lưu phổ biến.

Chỉ sau 20 ngày hoạt động, kênh YouTube Bà Tân Vlog đã chính thức cán mốc 1 triệu lượt người theo dõi. Thành tích này giúp bà Tân nhanh chóng gia nhập vào "hội nút vàng" của YouTube. Bà Tân Vlog là một phụ nữ 58 tuổi đến từ miền nông thôn Bắc Giang. Bà Tân chinh phục người xem qua các video nấu những món ăn "siêu cay", "khổng lồ" như: làm đĩa trâu xào rau muống khổng lồ, làm cốc trà sữa khổng lồ 60 lít, nướng 200 cái xúc xích siêu cay khổng lồ, làm đĩa cá viên chiên siêu cay khổng lồ… Nét chân chất, giản dị, giọng nói đậm chất Bắc Giang và sự hài hước của bà Tân chính là điểm nhấn thu hút người xem các video của kênh. Ngoài ra, sự thành công của Bà Tân Vlog có sự đóng góp không nhỏ từ con trai bà – Hưng Vlog (một YouTuber nổi tiếng với hơn 1,1 triệu lượt người đăng kí).

Với sự thành công quá nhanh của hiện tượng Bà Tân Vlog, hàng loạt kênh YouTube theo mô tuýp "bà già" làm Vlog liên tục ra đời và bắt đầu hoạt động. Hầu hết nội dung chính của những kênh này đều xoay quanh việc các bà cụ nấu những món ăn "khổng lồ" để thu hút người xem. Đây chính cũng là công thức quen thuộc tạo nên sự thành công cho Bà Tân Vlog. Dạo quanh một vòng Youtube, không khó để bắt gặp các kênh vlog của các “ông bà” đã ngoài cái tuổi tứ tuần, có thể kể đến một số cái tên như: Bà Sáu TV, Bà Vân Vlog, Bà Tám Vlog, Bà Đường Vlog… Thậm chí, cánh đàn ông cũng không nằm ngoài cuộc đua khi chỉ sau một đêm cũng đã xuất hiện thêm kênh Ông 3 Vlog với tuyên bố chắc nịch là có khả năng làm vlog hấp dẫn không thua kém gì các “bà”.

Được biết, Ông Ba Vlog tên thật là Đỗ Văn Ba, 73 tuổi, hiện đang sống tại Thái Nguyên. Ông Ba Vlog cho biết, việc ông bắt đầu làm video là vì "Ông già rồi, không thể đi cày cuốc lao động nữa nhưng không muốn ngồi chơi. Ông muốn đem niềm vui, giúp ích cho con cháu". Theo công thức của Bà Tân Vlog, ông Ba vẫn sẽ thực hiện những món ăn "khổng lồ" để thu hút người xem. Trong video đầu tiên, người đàn ông 73 tuổi làm thau hoa quả dầm siêu to. Cách làm cũng rất đơn giản, tuy nhiên, với công thức món ăn "khổng lồ" vốn đang được cư dân mạng quan tâm, cách nói chuyện mộc mạc cộng với lời "tuyên bố" mạnh miệng, kênh YouTube của ông Ba đang nhận về những phản hồi khá tốt từ cộng đồng mạng. Hiện tại, tuy chỉ mới cho ra video đầu tiên, kênh YouTube Ông Ba Vlog đã nhận về hơn 42 nghìn người đăng kí. Sau hơn 1 ngày đăng tải, video đã nhận về hơn 660 nghìn lượt xem.

Giấc mơ của cộng đồng YouTuber Việt Nam

Được lập ra vào ngày 8/2/2019, nhưng mãi đến đầu tháng 5 mới chính thức đăng tải nội dung nhưng kênh YouTube Bà Tân Vlog đã có hơn 840.000 người đăng ký theo dõi, sau khi ra mắt vỏn vẹn 2 tuần đăng tải clip khiến cho nhiều người vô cùng tò mò và thắc mắc. Và điều bất ngờ hơn cả, thì hiện tại kênh này đã đạt tới gần 1,5 triệu subscribers và nhận nút vàng YouTube sau 21 ngày ra mắt. Không dừng lại ở lượng người đăng ký “khủng”, kênh của bà Tân còn khiến nhiều người ngạc nhiên khi sở hữu 15 trên tổng số 18 video vượt mốc triệu view. Đỉnh điểm chính là đoạn video “Làm cốc trà sữa khổng lồ 60 lít ăn mừng 500.000 subscribes” đạt được hơn 5 triệu view sau 3 ngày lên sóng.

Các nội dung được dàn dựng đều khá đơn giản, chủ yếu xoay quanh chủ đề ẩm thực và gây chú ý bởi các món ăn theo quy mô khổng lồ. Ví dụ như nướng 200 cái xúc xích, cốc trà sữa 60 lít, thau hoa quả dầm… Nhiều video nhanh chóng đạt được hàng triệu lượt xem chỉ trong vài ngày. Đây là quãng thời gian rất ngắn, thậm chí vượt trội so với nhiều MV ca nhạc được đầu tư cả tỉ đồng. Tuy chưa bật tính năng kiếm tiền nhưng theo ước tính của SocialBlade, dựa trên các số liệu về lượng người xem và theo dõi, channel Bà Tân Vlog có thể kiếm được từ 13.000 USD đến 208.200 USD mỗi tháng.

Có nhiều lý do kênh YouTube này chưa bật kiếm tiền. Ví dụ như chưa đạt đủ điều kiện để được YouTube xem xét làm đối tác, nội dung chưa phù hợp với các nhãn hàng đặt quảng cáo, hoặc đơn giản là chủ nhân của nó chưa muốn bật kiếm tiền để tiếp tục có thể thu hút thêm nhiều người theo dõi hơn nữa ở thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên, ẩn sau thành công bất ngờ và chóng vánh của kênh Bà Tân Vlog là sự hỗ trợ đặc biệt từ con trai của người phụ nữ này, cũng là một YouTuber nổi tiếng với kênh có hơn 1 triệu người theo dõi, Hưng Vlog. Trước đó, trong các video của Hưng, anh đã đưa mẹ mình vào tham gia như một diễn viên chính, khiến người xem quen thuộc. Thông qua những lần hợp tác cùng con trai, bà Tân cũng phần nào tự trau chuốt được kỹ năng nói và khả năng diễn xuất của chính mình. Cùng với sự giới thiệu, chia sẻ và kêu gọi trên kênh YouTube triệu người theo dõi của con trai, tốc độ lan tỏa và thu hút người xem trên kênh của Bà Tân Vlog cũng bứt phá mạnh mẽ.

Trên thực tế trong 1-2 năm trở lại đây, cộng đồng YouTuber Việt Nam đã phát triển một cách mạnh mẽ. Khi mạng xã hội Facebook dần không còn nhận được sự chú ý nhiều như trước đây, nhiều người dùng Internet bắt đầu chuyển hướng quan tâm sang các nội dung video và YouTube là nền tảng để trải nghiệm tốt nhất. Cùng với chính sách chi trả khá hậu hĩnh từ YouTube, các nhà sáng tạo có thể nhận được mức thu nhập nghìn USD. Không ít người đã từ bỏ các công việc truyền thống để trở thành YouTuber, thu hút sự chú ý và dẫn dắt cộng đồng này phát triển và mở rộng.

 Trao đổi với báo chí, Vlog Tiến Dũng (Củ Tỏi) cho biết, anh cũng đã theo dõi một số clip của bà Tân. Bản thân Vlog Tiến Dũng cảm thấy khá thú vị với cách làm Vlog của nhân vật này. Tuy nhiên, anh nhận thấy tính giải trí trong những clip của bà Tân không cao. Lý giải vì sao bà Tân có lượng khán giả theo dõi hùng hậu như vậy, Vlog Tiến Dũng cho biết, đa số những khán giả theo dõi bà Tân là giới trẻ. Với tâm lý tò mò, các bạn trẻ thường hướng đến những clip mới lạ, chưa từng xuất hiện. Vlog Tiến Dũng nhận xét: "Bà Tân Vlog là hiện tượng mới lạ. Tuy nhiên, thời gian sau sẽ giảm dần. Nếu bà Tân thay đổi nội dung thì hiện tượng sẽ theo chiều hướng khác".

Một trong những hướng làm video ít tốn kém và khá phổ biến hiện nay là các nội dung về ẩm thực hay trải nghiệm thực tế ở nông thôn, bởi với người xem chủ yếu sống ở thành phố thì các video này luôn mang tới sự lạ lẫm, mới mẻ và khác xa những gì họ được trải nghiệm hàng ngày. Thậm chí, không ít người lớn tuổi đã bị cuốn vào trào lưu này. Trước khi Bà Tân Vlog trở thành "hiện tượng", một số kênh YouTube khác như "Bà già 61 tuổi" hay "Ẩm thực mẹ làm" cũng gây nhiều sự chú ý của cộng đồng. YouTuber của các kênh này đều là những phụ nữ lớn tuổi, sống ở nông thôn và các nội dung đều xoay quanh cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của họ.

Tuy nhiên, các kênh YouTube này cũng không chỉ nhận được những lời khen và ủng hộ mà còn cả những lời chỉ trích, phê phán nặng nề. Chính Bà Tân Vlog cũng phải gánh chịu không ít "gạch đá". "Kịch bản vô giá trị, ăn nói không có duyên, video không có sự đầu tư, làm không vì đam mê mà mang mục đích muốn kiếm tiền" là một nhận xét trái chiều về Bà Tân Vlog của một người dùng trên mạng xã hội Facebook. Theo anh, kênh YouTube này chỉ có nội dung dựa trên các trào lưu được giới trẻ yêu thích mà không có tác dụng truyền tải các thông điệp có ý nghĩa.

Nếu thường xuyên theo dõi YouTube, người xem có thể nhận ra sự giống nhau hay thậm chí sao chép của Bà Tân Vlog với Granpa Kitchen, một kênh YouTube với gần 5 triệu lượt theo dõi ở Ấn Độ. Chủ nhân của Granpa Kitchen là một người đàn ông lớn tuổi, cùng với những người khác, ông thường xuyên làm các món ăn khổng lồ nhưng sau đó đem chúng tới cho các trẻ em nghèo khó trong khu vực. Toàn bộ số tiền kiếm được từ YouTube được ông sử dụng để làm từ thiện. Trong khi đó, các món ăn khổng lồ trong video của Bà Tân Vlog như cốc trà sữa 60 Kg hay 500 quả trứng cút… thường không được nhắc tới sẽ xử lý ra sao. Nhiều người cho rằng chúng sẽ bị vứt bỏ do không thể ăn hết, gây lãng phí.

Sự bức xúc của cộng đồng một phần được cho là phản ứng chung trước các nội dung không lành mạnh đang tràn lan trên nền tảng YouTube hiện nay. Nhiều kênh được tạo ra với mục đích câu lượt xem, với nội dung không được đầu tư, thậm chí nhảm nhí và được giật tít đã gây ra các ảnh hưởng không tốt tới giới trẻ. Trước đó, không ít video với nội dung giang hồ, bạo lực thậm chí cổ súy cho tệ nạn xã hội như ma túy, mại dâm… vẫn được chia sẻ rầm rộ trên mạng Internet.

Trên thực tế, các "hiện tượng" như Bà Tân Vlog cũng chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Nhiều người chỉ nhìn vào những YouTuber nổi bật như Bà Tân Vlog, mà quên đi hàng trăm, thậm chí cả ngàn con người đã thất bại khi bước chân vào lĩnh vực sáng tạo nội dung này. Khi mọi người đổ xô vào làm YouTube, sự cạnh tranh cũng tăng lên tương ứng. Chi phí đầu tư cho một video, dù nhìn trông đơn giản cũng tốn kém không ít thời gian, tiền bạc và công sức.

Người xem càng ngày càng khó tính khi yêu cầu các video phải có hình ảnh sắc nét, âm thanh rõ ràng, nội dung độc đáo và không trùng lặp. Để có thể tạo ra được một sản phẩm đáp ứng các tiêu chí này không phải chuyện dễ dàng. Rất nhiều người đã chán nản và từ bỏ tham vọng làm "YouTuber triệu view" khi chứng kiến các sản phẩm được đầu tư công phu của mình chỉ có vài trăm, thậm chí vài chục lượt xem sau nhiều ngày. "Đầu tư để làm nội dung video hiện nay không hề rẻ. Ngoài nội dung và kịch bản hay, cần có sự chuẩn bị tốt về kỹ thuật và các thiết bị hỗ trợ. Tất cả đều quy thành tiền. Cái thời chỉ cần cầm điện thoại ra quay video để tải lên YouTube đã qua rồi", một thành viên trong cộng đồng YouTuber Việt Nam chia sẻ.

Không có gì phải nói nhiều khi những người trung niên, lớn tuổi cũng dần hòa nhập với những xu hướng, hoạt động của giới trẻ. Tuy nhiên, chất lượng nội dung của những video này phát triển ra sao để không thực sự nhảm mới là câu chuyện cần được bàn đến. Trên các diễn đàn hiện đang chia làm nhiều luồng ý kiến về trào lưu này. Rất nhiều người tỏ ra không đồng tình với chất lượng Vlog của bà Tân bởi họ cho rằng kênh của bà vô bổ, lãng phí, không có tính giáo dục. Những thực khách sành ăn còn không ngần ngại nhận xét làm đồ ăn như bà Tân hoàn toàn không đảm bảo được an toàn vệ sinh thực phẩm. Cũng có một bộ phận tỏ ra đồng tình, thậm chí còn cho rằng câu chuyện của bà là câu chuyện truyền cảm hứng: “Cá nhân mình thấy, Bà Tân Vlog là một câu chuyện rất truyền cảm hứng. Một người phụ nữ nông dân chân chất trở thành ngôi sao Youtube có lượt tăng nhanh thứ 3 thế giới, quan trọng nhất là có thú vui hàng ngày, được ủng hộ và kiếm tiền chân chính từ niềm vui đấy. Đó là câu chuyện đẹp và rất tích cực”, khán giả Trần Thăng Long chia sẻ.

Nguyễn Thanh-Theo TBCKVN